Gisteren verscheen het rapport ‘De tijd staat open‘. Het is een advies van de Raad voor Cultuur aan de staatssecretaris van OCW over de toekomst van het publieke mediabestel. ’t Is ruim negentig pagina’s dik als je de bijlagen even vergeet. Blijkbaar heeft een vormgever nagedacht over foto’s. Her-en-der staan nietszeggende zwart/wit-plaatjes en ik trof ook nog een paar uitgewerkte mindmaps aan. Verder is er wat haast geweest bij het schrijfwerk, want ik zag vrij veel typefouten voor een ambtelijk rapport. Maar goed, dat is de vorm. What about the content?
Het zal wel weer eens erg onrustig zijn in de Hilversumse directiekamers. De tweets van boze bazen vlogen gisteren ruimschoots in het rond. Voor een deel begrijp ik het wel. De Publieke Omroep heeft net een majeure reorganisatie doorgevoerd. Het aantal zendgemachtigden is teruggebracht tot een kwart en er zijn al zo’n zevenhonderd medewerkers op straat gezet. Binnenkort volgt de tweede ontslaggolf. De ombouw is nog niet eens klaar en dan liggen er al weer nieuwe veranderadviezen. Dat is ook wel om een beetje gek van te worden.
Toch kon iedereen de belangrijkste voorstellen op z’n klompen voelen aankomen. Het loslaten van het ledencriterium, bijvoorbeeld. Zoals je misschien weet, kregen omroepen geld en zendtijd op basis van de grootte van hun achterban. Dat zat heel veel Haagse beleidsmakers al een tijdje niet lekker. In de eerste plaats omdat er veel geld ging zitten in het werven van leden, maar ook wel een beetje omdat de omroepen, net als bijvoorbeeld de ANWB, in staat bleken om veel burgers te binden. Beter dan politieke partijen dat doen. Jaloers? Ik weet het niet…
Enfin, het loslaten van de leden was geen echte verrassing. Dat geldt ook voor het toekennen van veel meer macht aan de NPO. Iedereen in Hilversum kon constateren dat de rol van de Raad van Bestuur stevig aan het groeien is de laatste jaren. Dat NPO nu ook de uitzendvergunning volledig naar eigen inzicht mag gaan invullen, lag al tijden in de lijn der verwachting.
Het rapport rept natuurlijk over alle nieuwe mediamogelijkheden die er zijn, of nog komen. De Raad voor Cultuur schrijft dat Hilversum daar veel beter op in moet spelen. Om eerlijk te zijn, vind ik dat een beetje makkelijk. Er wordt in ons Gooise mediadorp behoorlijk geëxperimenteerd. Het kan altijd beter, natuurlijk, maar niet als alle financiële ruimte voor vernieuwing -juist door Den Haag- wordt gesaneerd. Ik herinner me bovendien nog een partijgenoot van de huidige staatssecretaris Sander Dekker die vond dat de Publieke Omroep helemaal weg moest blijven van internet. Dat is nog maar een paar jaar geleden! Goed, het moet dus beter. Daar kan niemand op tegen zijn als de randvoorwaarden niet te knellend zijn.
Dan is er een puntje waar ik de Raad volledig gelijk in geef. In het rapport staat dat Hilversum zich veel meer met burgers moet verbinden, in plaats van ze uitsluitend te vertegenwoordigen. Dat is terecht. De Publieke Omroep staat teveel met de rug naar de samenleving. Bij Radio en Internet is er al een kentering op gang gekomen, maar Televisie staat nog steeds volledig in de zendmodus (op een enkele uitzondering na). Dat is echt niet meer van deze tijd.
En -tot slot- een puntje waar nog heel veel gerommel en gerotzooi over gaat ontstaan. Het publieke bestel moet namelijk open worden gesteld voor iedereen met mooie, leuke, creatieve plannen. Dat schrijft de Raad en het klinkt geweldig. Ik ben ook voor, maar je zult toch een paar regeltjes moeten verzinnen. De ANWB kan waarschijnlijk heel goed prachtige programma’s over fantastische fietspaden gaan maken. Die gaan ook massaal bekeken worden. Een paar ZZP’ers uit een anti-kraakpand in Amsterdam krijgen het ook prima voor elkaar om een documentaire over duurzaam Holland te produceren. Dat zal minder kijkers trekken. En een partij als De Telegraaf Mediagroep zit al een compleet decennium op deze kans te wachten. Ze zullen wel soaps gaan maken waarin de krant van wakker Nederland iedere ochtend prominent op de ontbijttafel ligt. Maar, vraag ik me af, kan Edwin Evers nu ook een voorstel doen voor een leuk programma op 3FM. Of kan BNR z’n mooiste interviewprogramma’s laten herhalen op Radio 1?
De speelruimte voor de traditionele zendgemachtigden wordt steeds kleiner. Ze hebben zich de laatste jaren als makke lammeren opgesteld en pro-actief voorstellen gedaan om het bestel stevig te reorganiseren. De Raad voor Cultuur beloont dat gedrag zeker niet, zoveel is zeker.
En nu moet deze ZZP’er hard aan de slag. Ik ga vast leuke radio-, tv- en internettitels verzinnen. Geen idee wanneer ik ze voor het eerst kan gaan aanbieden (en aan wie), maar het is maar beter om iets op de plank te hebben liggen. Dus: tot op TV! Even geduld nog AUB.
